Het is hoog tijd om het verhaal weer op te pakken waar we de vorige keer zijn gestopt. Na het duistere einde van de eerste week hadden we wel een opsteker verdiend. Aangezien we een lang weekend hadden besloten we ontspanning te zoeken in Sodwana bay. Kumaren en Khoza, twee Zuid-Afrikaanse co-assistenten waren wel in voor een verkenningstrip en zo vertrokken we die zaterdag in alle vroegte met Kumaren’s auto richting het noorden.

De grote snelweg leidt ons soepel naar het noordelijke deel van de provincie Kwazulu Natal. Nadat we van de snelweg afslaan begint het pittig te worden. De slechte bewegwijzering en kwaliteit van wegen maken het extra spannend. Het ene vergane grindpad lijkt nog minder begaanbaar dan een ander zandpad. Na een aantal gewaagde afslagen staan we letterlijk op een zandpad waarvan je je kan afvragen of het nog een pad is of gewoon een zandheuvel. Een groepje Zuid-Afrikaanse vrouwen staat geamuseerd toe te kijken en één van hen weet ons te vertellen dat deze weg alleen naar haar huis leidt. Dan moeten we toch toegeven dat dit niet de weg naar een toeristisch snorkel-oord kon zijn. De bovengemiddeld hoge begroeiing van het pad maakte het eigenlijk al onwaarschijnlijk dat er de laatste dagen enig verkeer was gepasseerd…

Na slechts eenmaal in het zand vastgelopen te zijn, komen we diezelfde dag nog aan. Inmiddels middag, terwijl we om 6uur waren vertrokken, maar dat mag de pret niet drukken. Sodwana is een soort toeristisch, gezellig dorpje dat op zo’n 10 minuten rijden van het strand ligt. Een mooie groene route brengt ons bij de ingang van het beschermde reservaat, het grootse iSimangaliso wetland park, waar het strand zich in bevindt. We besluiten het er direct van te nemen en brengen de eerste uren door op het prachtige strand. We kopen een paar prachtige, verse ananassen, die ter plekke worden gesneden en daarmee ploffen we dankbaar in het warme zand. Overal staan tenten met duikers-spullen en boten verspreid over het immense strand. Echter zijn er best wat golven, waardoor snorkelen me niet heel makkelijk lijkt hier.

Niet veel later mogen we dit zelf ervaren: heen en weer klotsend tussen de rotsen is het snorkelen inderdaad best een uitdaging, maar in het ondiepe water zien we al verbazend veel vissen. Grote scholen mooie vissen hangen rustig rond of zwemmen hyperactief in de rondte. Het water is helder en de lucht strakblauw, wat allemaal bijdraagt aan een perfecte eerste dag op het strand.

Iets dichter bij het strand dan Sodwana zelf, vinden we accommodatie bij Coral divers, waar we twee tenten nemen met in elk een tweetal bedden. Tussen de bomen, huisjes en tenten lopen vogels (kruising tussen een pauw en een fazant?), hertjes en apen, wat het tot een natuurlijk plekje maakt. In Sodwana komen we zelfs onze eerste wilde slang tegen, een man wijst ons op een bruine boomslang, die bijna onzichtbaar is tussen alle takken.

Net voordat we naar het dorpje willen vertrekken om wat te eten komt er ineens een zenuwachtig stemmetje uit een tent niet al te ver van de onze: ‘hello? Hi guys, hehe… Help me please…’ Geintereseerd lopen Nina en ik naar de tent waar de stem vandaan komt. In de nok van de tent steekt een vrolijk hoofd uit, die ons uitlegt wat er is aan de hand is: blijkbaar had hij, Marc, zijn tent iets te goed dichtgedaan voor zijn dutje, waarna de rits naar buiten was gedraaid ofzo. In ieder geval, na een half uur geprobeerd te hebben te ontsnappen moest hij toch lichtelijk gegeneerd om hulp roepen. Gelukkig was te tent van buiten makkelijk te open en konden we er alledrie smakelijk om lachen nadat we hem vrij snel hadden bevrijd. Hij nodigt ons uit om met hem en zijn vrienden, Neil en Donovan, te gaan braaien. Echter hadden we al plannen gemaakt en volgden we die op.

Na een goede maaltijd bij ‘The lighthouse’ gaan we net voor middernacht nog even naar het strand. Voldaan en rozig liggen we in het zand naar boven te kijken. Nooit eerder heb ik de sterrenhemel zo helder kunnen zien: prachtige sterren, sterrenbeelden en sterrenstelsels beschijnen ons op het verlaten strand. Met z’n vieren besluiten we dat we deze kans moeten grijpen, kan een avond nog mooier zijn om een nachtduik te nemen? Onverwachts wordt het nog bijzonderder als het water lijkt op te lichten terwijl we erin rennen. In het aangenaam warme water lijken de fluorescerende algen met ons te spelen door op te lichten bij elke beweging die we maken. Het geheel maakte het tot een magische avond en de nachtrust die daarop volgde was de beste die ik tot dan toe had ervaren in dit land.

De twee dagen die we daarna in Sodwana bay doorbrachten waren gevuld met ontspanning, strand en zee. Aangezien het een lang weekend was hadden we maandagochtend nog om de laatste uren te genieten. We besloten met Coral divers een tripje te regelen naar een deel van het 2-mile reef, genaamd ‘Pinnacles’ op 15 meter diepte: Nina en Kumaren gingen snorkelen en ik ging met Khoza al duikend de diepte verkennen.

Toch even spannend om weer te duiken na een lange tijd, maar terwijl we de diepte in zakken komt de herkenbare rust al over me heen. De stilte en tegelijkertijd de rustgevende drukte van de onderwaterwereld doet me goed. Vanwege heftige wind en stroming is het zicht wat beperkt, maar een voordeel is dat we een drift-dive kunnen doen. Oftewel, de stroming neemt ons mee over het rif en we hoeven alleen wat te balanceren, weinig te zwemmen. Het voelt alsof we gewichtloos over het rif vliegen, terwijl links en rechts ontelbare vissen passeren, de één nog kleurrijker dan de ander. Terwijl ik heel geconcentreerd een trompetvis zit te bekijken wijst de dive master naar iets achter mij. Nog geen meter van me vandaan hangt een flinke zeeschildpad op het koraal te ‘grazen’. Hij neemt een hap koraal en kijkt me geïnteresseerd (of is het geïrriteerd) aan. Lichtelijk onder de indruk laat ik hem mooi met rust en veel te snel daarna is het alweer tijd om op te stijgen. Hmm, wat een mooie ervaring. Misschien had ik dit niet tot de laatste dag moeten bewaren, dan had ik nog een extra duik kunnen doen.

In de boot vinden we Nina en Kumaren terug, die het echter wat zwaarder hebben gehad. In verband met de wind en golven zijn zij het afgelopen uur flink door elkaar geklotst op het water. Kumaren is volledig groen weggetrokken en zit ineengedoken op de boot en daarnaast hangt Nina over de rand van de boot te kotsen.

Met dit beeld voor ogen en de heftige golven voel ik me binnen een minuut ook goed beroerd. Gelukkig kan ik mijn ontbijt nog binnenhouden terwijl we het strand opracen. Nina vertelt dat ze zich het grootste deel van de tijd goed vermaakt heeft, alleen Kumaren was al binnen tien minuten het water uit.

Onderweg terug naar Stanger zijn we het er echter allemaal over eens dat het een fantastisch weekend was. Nu is het weer tijd voor het serieuze leven, coschappen, de eigenlijke reden waarvoor we hier zitten.

De eerste dagen op de kindergeneeskunde waren erg indrukwekkend. Onze begeleider, Jeroen, is ook het hoofd van de afdeling en hij vindt eigenlijk alles goed wat we willen doen. Omdat ik veel wil zien loop ik nogal ongestructureerd rond de eerste dagen, maar zie ik daarom des te meer. De eerste week zie ik het meeste op de spoedopvang en polikliniek, beiden van de kindergeneeskunde welteverstaan. Het is interessant en schokkend tegelijk om echt zieke kinderen te zien; waar ik in Hardenberg al aardig wat gezien dacht te hebben, overtreft dit alles. Een groot deel van de kinderen heeft HIV en/of is ondervoed, wat beiden een negatief effect op het immuunsysteem heeft. De infecties die hierop volgen geven indrukwekkende beelden: veel tuberculose, longontstekingen, hersenvliesontsteking of onverklaarbare presentaties. Zo kwam er een meisje van 14 maanden met koorts, hoesten en insulten. Bij de opname viel de arts op dat het kind niets kon zien, iets wat moeder nog niet was opgevallen. Wat het geheel compliceerde was dat het kind de dag voor opname kruidenmedicatie van een traditional healer had gekregen, maar of dit heeft bijgedragen aan de accuut ontstane blindheid bleef eerst onduidelijk. De diagnose TB-meningitis (hersenvlies-ontsteking) werd later gesteld. Ik kan verklappen dat ze in de loop van de weken onder behandeling weer opknapte, ging rondlopen en zelfs haar zicht weer terug kreeg.

Om wat meer structuur te krijgen besloot ik mijn weken vooral op de afdeling PUM (pediatric unit main) te spenderen. Dit is de beste plek om patiënten te vervolgen en daarnaast procedures te leren als bloed en infusen prikken, iets wat een co-assistent in Nederland vrijwel nooit doet. Meteen op de eerste dag op zaal heb ik een klik met dr. Silvia Paz, een medical officer (basisarts), oorspronkelijk uit Cuba, met bijna 20 jaren ervaring in de kindergeneeskunde, maar ze is nooit officieel gespecialiseerd. Ze neemt me mee als handlanger/slaaf en in ruil voor alle uitleg die ze geeft en procedures die ze me leert, neem ik haar wat werk uit handen door onderzoeken aan te vragen, bloed te prikken en resultaten te vervolgen. Ik voel me helemaal op mijn plek en bouw erg veel ervaring op met zaken die ik in Nederland niet zie gebeuren. Op de afdeling zijn er veel kinderen met HIV en/of TB, maar ook ondervoeding is een groot probleem. Ze noemen ze SAM’s (severe acute malnutrition), de kinderen die uitgemergeld binnenkomen of juist opgezwollen door het oedeem vanwege een eiwitgebrek. Het is dankbaar werk, want in de weken dat ik er rondloop zie ik de gezichtjes voller worden, de ogen hun sprankel terugvinden en de lachjes bij de kinderen terugkomen. Zonder grappen is het een criterium om een kind te ontslaan na opname vanwege ondervoeding als hij/zij weer lacht en speelt.

Op de afdeling zijn ook de moeders opgenomen, die beneden slapen, maar op gezette tijden bij hun kinderen mogen zijn om ze te voeden en bij te staan. Ze dragen allemaal dezelfde ziekenhuishempjes en roze badjas, wat het geheel een licht absurde aanblik geeft. Vooral als ze om 9u de afdeling op mogen en in een rijtje door de gang sjokken. Ik kijk om me heen en waan me in een vrouwengevangenis. Ook de communicatie in het ziekenhuis komt vaak de moeder niet ten goede. De zorg verloopt hier nou eenmaal anders en veel zaken gaan over de hoofden van de patiënten heen en de communicatie is daarbij gebrekkig tot afwezig. Niet elke arts is hetzelfde, maar over het algemeen valt het wel op. Het feit dat de moeders Zulu spreken en slechts soms (30%?) een beetje Engels, bevordert de zaken ook niet.

Aan de afdeling zit een klein veldje waar twee Nederlandse artsen een speeltuintje voor de kinderen hebben gemaakt. Hier kunnen de kinderen even ontspannen, even naar buiten en het ziekenhuis leven vergeten. Silvia neemt vaak 1 of 2 kinderen mee op een karretje en rijdt ze dan door de gangen als ze een momentje vrij heeft. Ik maak het dan ook mijn persoonlijke missie om minstens een paar keer per week een paar kinderen mee naar buiten te nemen en ze even een lichtpuntje in de dag te geven. In de korte periode dat ik er ben merk ik hoe snel je een band kan opbouwen met deze kleine patiëntjes. Meerdere malen heb ik met een weeïg gevoel patiënten zien vertrekken naar huis. Wat nogal wrang is, aangezien ik minstens zo blij ben (en moet zijn) dat ze weer beter zijn, daar doen we het immers voor.

Na verloop van tijd moet ik er dan aan geloven om eens een dienst mee te draaien. Ik begin op een vrije vrijdag om 4 u ‘s middags met Silvia en doe daarna de nachtdienst mee met een medical officer uit Nederland, Serge Prop. Serge is ruim een jaar geleden naar Stanger gekomen. Hij vertelt dat de bedoeling was om een jaar te blijven, maar die deadline is inmiddels verstreken en hij heeft nog geen concrete vertrekplannen. Die avond lopen we langs bij verschillende interessante gevallen en uit drie opnames mag ik er eentje doen. Het is allemaal niet heel spraakmakend en mijn vaste slaap-waakritme maakt me tot een zombie als we tot twee uur in de nacht bezig zijn. Gelukkig mag ik dan even naar huis om wat slaap te pakken.

Na de onwerkelijke bewustwording van het feit dat mijn wekker om 05.20 afgaat en mij oneerbiedig uit mijn diepe slaap sleurt, ben ik om 6u in zoverre opgestart dat ik kan beginnen. Er zijn geen spoedgevallen, dus ik mag beginnen de visite voor te bereiden voor de volgende dag op PUM.

De uitgestorven afdeling straalt een ander gevoel uit dan overdag. Snurkjes, kuchjes en ademhalingen zijn de voornaamste geluiden. Ik zet een stoel en tafeltje bij de eerste twee bedden en lees de verslagen en uitslagen van de afgelopen nacht. Ik schrijf wat op en alles gaat erg traag, doch gemoedelijk. De kinderen slapen rustig door als ik kort lichamelijk onderzoek doe.

Ik word aangenaam verrast als de zalen plots worden gevuld met eenmelancholischzuiver gezang. Ik leg m'n pen neer en kijk verbaasd hoe de zusters van de ochtenddienst met z'n vijven op een rij staan in de gang. Ze luiden de dag in ditaangename zulu lied, iets wat ik eerder nooit meekreeg, omdat ik pas rond 8 uur begin.

Daar zat ik dan, midden in een zaal met ondervoede kinderen, terwijl de zon de afdeling langzaam verlicht. Ik geniet even van het moment tot het gezang net zo plotseling wegebt als dat het was begonnen..

Om 8u, diezelfde zaterdagochtend verlaat ik opgelucht het ziekenhuis. Echter is er geen tijd voor ontspanning, want het is weekend! En de weekenden gaan we optimaliseren, hebben Nien en ik afgesproken. Dat hadden we van te voren al bedacht en op deze dag gerealiseerd door af te spreken dat Neil en Marc, twee vrienden van de Marc die in z’n tent zat opgesloten, ons om 9 u zouden oppikken. Nina had ook een nachtdienst gedraaid op de spoedeisende hulp en had daar geen slaap kunnen pakken, wat maakte dat zij zich waarschijnlijk net wat meer zombie voelde dan ik toen we in Durban aankwamen en op het strand neerploften. Een klein dutje, een duikje en daarna konden we er aardig tegen aan. Marc en Neil weten de goede plekjes te vinden, inclusief heerlijk eten, wat we in Stanger nog steeds moeilijk vinden. Die avond geniet ik dan ook met volle teugen van de eerste echte salade in Zuid-Afrika. Verse groenten, dat hebben ze in Stanger niet.

De volgende dag gaan we met z’n vieren naar het Tala game reserve, dichtbij Pietermaritzberg. Het is een relatief klein park, maar ik vind het persoonlijk een vrij groot stuk land dat is ingesloten door de muren van de organisatie. We rijden lekker rond in Neil z’n grote auto en het eerste dier dat we zien is een wild zwijn: Pumba! Al erg leuk, maar als we onverwacht moeten stoppen voor een kudde giraffen die de weg oversteken kan de dag niet meer stuk! Wat een machtige dieren, ze wandelen sierlijk het bos in en kijken ons nieuwsgierig aan. Verder zien we die dag nog veel zebra’s, bokken en gnoes. Nu ik het schrijf besef ik me weer hoe bijzonder het eigenlijk is, want net voor vertrek passeerden we ook nog van vrij dichtbij een groep chillende neushoorns en in de verte zagen we nijlpaarden in een meertje zwemmen. Wat weer een mooie avontuurlijke dag. Dat we nog even langs de prachtige Karkloof watervallen rijden had niet eens gehoeven, maar is toch een mooie afsluiter van de dag.

De weekenden die er volgen spenderen we of op het strand, of samen met Neil en Marc, die naar eigen zeggen blij zijn dat we hun weekenden wat opleuken, aangezien ze beiden net uit een relatie zijn. Lichtelijk bezwaard voel ik me alleen vanwege het feit dat ze ons vanuit Durban steeds ophalen en terugbrengen, maar in verband met de veiligheid is dat ook wel erg fijn. Opvallend eigenlijk dat de mensen hier allemaal veel behulpzamer worden als je verteld dat je beroofd bent op straat. Een fijne bijkomstigheid, maar laten we het ook maar niet misbruiken. We redden ons goed door de weeks, er gaat niets boven de veiligheid van ons bunkertje. Dat er in de weekenden mensen zijn die leuke dingen met ons willen doen maakt het allemaal alleen een stuk leefbaarder. De prachtige kust met eindeloze stranden is een goede plek voor ons om te ontspannen. Inmiddels hebben we al meerder malen geprobeerd te surfen, maar het lijkt erop dat we nog wat meer oefening nodig hebben. Dus laat de weekenden maar komen!